Category Porady

Leczenie zaburzeń osobowości środkami psychologicznymi nazywamy psychoterapią. Istnieje kilka rodzajów specjalistów w tej dziedzinie. Mniej poważne problemy można rozwiązać przy pomocy niezawodnych doradców, rodziców lub przyjaciół. Wyszkoleni doradcy, psychologowie i inni, pracują w placówkach społecznych, takich jak towarzystwa pomocy rodzinie, poradnie dziecięce oraz kliniki zdrowia psychicznego. W ramach szkolnictwa również istnieją poradnie, które służą pomocą w problemach szkolnych i zawodowych, a także udzielają porad w przypadku problemów osobistych powstających w domu lub w szkole.

Odmienność osobowości Ewy Białej i Ewy Czarnej przejawia się w testach projekcyjnych, w elektroencefalogramach oraz w charakterze pisma badanego przez ekspertów. „Analiza na ślepo” materiałów związanych z tym przypadkiem, przeprowadzona przez innych badaczy (Osgood i Luria, 1954) za pomocą metody dyferencjału semantycznego (rozdział 12), również wykazuje odmienne osobowości i dostarcza pewnych wskazówek co do wchodzącego tu w grę nakładania się ról. Jest dość oczywiste, że Ewa Biała identyfikowała się z matką, która miała kłopoty ze swym mężem, gdy Ewa była mała, podobnie jak Ewa obecnie ma kłopoty ze swoim mężem. Wydaje się, że Ewa Czarna identyfikowała się ze swym ojcem. Należy żałować, że wiemy o nim zbyt mało. Ci, którzy badali ten przypadek, nie znajdują dobrego wyjaśnienia dla Janiny. Istnieje możliwość, że reprezentuje ona babkę, z którą Ewa mieszkała po odejściu ojca od matki, gdy ta poszła zarabiać na życie do odległego miasta. W każdym razie wydaje się, że mamy tu przypadek skrajnej odmienności dziecięcych identyfikacji, co przeszkodziło w osiągnięciu jednej tożsamości, zespalającej różne aspekty tej jednostki (zob. s. 663).

Niedawno jeszcze w okresie niepodzielnego panowania behawioryz- mu w Ameryce u wielu psychologów wytworzyła się postawa „nie trzeba o tym mówić” w stosunku do subiektywnych doświadczeń wszelkiego rodzaju (przyjemności, przykrości, spostrzeżeń, wyobrażeń, pojęć). W sytuacji, kiedy powołanie się na te „stany” czy „doświadczenia” było niezbędne, trzeba je było wyjaśniać jako „reakcje dyskryminacyjne” czy „reakcje werbalne” i w ten sposób czyniono je behawioralnie do przyjęcia. Podejście takie wniosło pewne wartości do metodologii naukowej przez stałe zwracanie uwagi na potrzebę obiektywności w nauce, na przestrzeganie zasady, by obserwacje były powtarzalne, a wiedza komunikatywna, z drugiej jednak strony kosztowało ono drogo wiedzę psychologiczną znacznie ją zubożając. Problemy bardziej „subiektywne”, np. związane ze snami lub halucynacjami, znikały jakoś z pola widzenia, ponieważ zasadę „nie trzeba o tym mówić” uogólniono na „nie trzeba tego badać”. Nie była to konieczna konsekwencja stanowiska beha wióry stycznego, lecz mimowolny produkt uboczny. Na szczęście era ta już mija, a pojęciami z dziedziny spostrzeżeń oraz terminologią spostrzeżeń i innych procesów poznawczych psychologowie posługują się obecnie o wiele swobodniej niż dawniej.

Przyjmując założenie, że zmianom przeciwstawiają się siły grupowe, postanowiono eksperymentować z zastosowaniem różnych metod interakcji grupowej, aby zmienić postawy w stosunku do nowego systemu. Jednej grupie nie pozwolono brać udziału w planowaniu zmian (tj. przejścia na nowe stanowiska pracy), drugiej grupie pozwolono brać udział za pośrednictwem przedstawicieli, wreszcie trzecia grupa w całości uczestniczyła w tych naradach. Rezultaty wykazały wyższość metody po- wszechnego udziału, jeśli chodzi o wytwarzanie przychylnej postawy wobec zmian (ryc 20-4) Grupa biorąca udział w planowaniu zmian za pośrednictwem przedstawicieli uzyskała wyniki pośrednie, startując po przeniesieniu na nowe stanowiska na niskim poziomie, lecz potem stopniowo pracowała coraz lepiej (Coch i French, 1948).

Ściśle związane ze wzrostem napięcia i niespokojnymi ruchami są stany wściekłości, które prowadzą do niszczenia i wrogich napaści. W opisywanym eksperymencie kopanie, bicie, łamanie i niszczenie występowały znacznie częściej po irustracji. W początkowej sytuacji swobodnej zabawy bicie i kopanie spostrzeżono tylko u pięciorga dzieci, natomiast w sytuacji frustracyjnej – u osiemnastu.

„Ja” jako przedmiot percepcji danej osoby jest doświadczeniem subiektywnym, a jednak nie jest całkiem niedostępne dla obiektywnych badań. Inwentarz osobowości, który poprzednio omawialiśmy, polega na opisywaniu siebie i można go uważać za pewien rodzaj sprawozdania dotyczącego postrzegania siebie. Wyniki inwentarza osobowości oblicza się jednakże zazwyczaj w stosunku do norm ustalonych na podstawie większej populacji i w ten sposób indywidualna odrębność wyników zostaje w pewnym stopniu zatuszowana.

Z punktu widzenia dynamicznej interpretacji osobowości zasadnicze znaczenie ma tu pogląd, że te trzy hipotetyczne części osobowości często są ze sobą w niezgodzie: ego odkłada na później przyjemności, które id chce mieć zaraz: superego walczy zarówno z id, jak i z ego, ponieważ nie biorą one pod uwagę kodeksu moralnego, który ono reprezentuje. Istnieje pewne niebezpieczeństwo związane z myśleniem o tych trzech hipotetycznych częściach osobowości jako o trzech osobach, walczących ze sobą w danym człowieku, jednakże ten podział, jeśli nie posuwać się do przesady, spełnia pożyteczną funkcję, zwracając uwagę na sprzeczne tendencje spotykane zwykle u tej samej osoby 5

Warunki życia nieuchronnie wystawiają na ciężkie próby naszą osobowość, chociaż mamy wiele sposobów na to, aby radzić sobie z pojawiającymi się problemami. Nasze motywy nie zawsze łatwo jest zaspokoić: są przeszkody, które trzeba pokonać, braki, które trzeba uzupełnić, alternatywy, między którymi trzeba wybierać. Nawet, jeśli pragnienia są możliwe do zrealizowania, często musi upłynąć wiele czasu, zanim zostaną spełnione, a to krzyżuje nasze plany: ilekroć zmierzające do celu nasze zachowanie napotyka utrudnienia w postaci jakiejś przeszkody, stajemy wobec konfliktu lub frustracji/ Zakres frustrujących sytuacji rozciąga się od drobnych przykrości do poważnych klęsk i rozczarowań. W przypadkach, w których ogarnia nas bezradność i brak nadziei, szczególnie ostro odczuwamy cały ciężar frustracji.

Skrajnym przypadkiem, stanowiącym sprawdzian koncepcji syndromu cech osobowości, jest przypadek, w którym kilka takich syndromów istnieje jednocześnie u tej samej osoby, tak że osoba ta raz zachowuje się zgodnie z jednym zintegrowanym wzorcem zachowania, a kiedy indziej – zgodnie z innym. Do klasycznych przypadków, opisanych w literaturze (np. Prince, 1906: Franz 1933), niedawno doszedł przypadek Eve White (Ewy Białej) z jej alternatywnymi osobowościami określanymi jako Eve Black (Ewa Czarna) i Jane (Janina) (Thigpen i Cleckley, 1954, 1957: Lancaster, 1958).

Według klasycznej psychoanalizy podstawowy schemat rozwoju polega na ewolucji impulsów seksualnych (instynktu czy popędu płciowego), przy czym uważa się, że pewne przemiany występują powszechnie. TabI, 17-3 ukazuje kolejne fazy, przez które zgodnie z tą teorią przechodzi człowiek, zanim osiągnie końcową, dojrzałą fazę genitalną – fazę normalnych stosunków seksualnych z płcią przeciwną. Popęd płciowy interpretowany jest dość szeroko. Trzy najwcześniejsze fazy rozwojowe – oralna, analna i falliczna, łącznie zwane pregenital- n y m i – nie mają żadnych celów reprodukcyjnych, lecz jedynie wyrażają źródła przyjemności osiąganej poprzez pobudzenia, które w pewnym sensie poprzedzają dojrzałą przyjemność seksualną. Znaczenie każdej z tych faz dla rozwoju osobowości polega na tym, że te wczesne doznania często ulegają różnym przekształceniom, zwłaszcza poprzez przemieszczenie. Teoria ta głosi np., że przyjemność z zatrzymywania odchodów przekształca się w przyjemność z zachowywania wszelkich wartościowych' przedmiotów. Proces ten jest zwany przemieszczeniem, ponieważ pewien przedmiot dostarczający zadowolenia zajmuje miejsce innego

Zmiany w decyzjach co do sposobu glosowania, które nastąpiły po obejrzeniu telewizyjnych dyskusji potiiędzy Kentiedyłni a Nixonem w czasie kampanii w 1960 r.: grupa 95 mieszkańców Nowego Jorku