Kogan i Tagiuri i ich badania

Kogan i Tagiuri (1958) przeprowadzili badania mające na celu sprawdzenie teorii Heidera. Zaczęli oni od tego, że polecili pewnej liczbie marynarzy najpierw wskazać po trzech członków załogi, których wybraliby za towarzyszy, wychodząc na przepustkę, a następnie odgadnąć, jakich trzech towarzyszy wybrałby sobie każdy z tej trójki. Niektórych poproszono również, aby wskazali trzech, z którymi najmniej chętnie poszliby 'na przepustkę. Na podstawie wzajemnych sympatii i antypatii można zestawić osiem zasadniczych trójstronnych sytuacji, obejmujących postrzegającego i d w i e inne osoby (ryc. 20-1). Cztery spośród tych sytuacji są zrównoważone (trzy stosunki pozytywne albo jeden pozytywny, a dwa negatywne), cztery zaś – niezrównoważone (trzy stosunki negatywne albo jeden negatywny, a dwa pozytywne). Kogan i Tagiuri przewidywali, że ich badani będą postrzegać zrównoważone stosunki częściej niż niezrównoważone, i to częściej, niż dają do tego podstawę realne fakty. Jeśli więc badany lubi dwie .osoby, powinien spodziewać się, że będą się one wzajemnie lubić: jeśli lubi jedną, a nie lubi drugiej, powinien oczekiwać, że nie będą się one lubić. Rezultaty były zgodne z przewidywaniami. Autorzy zaobserwowali również, że brak równowagi poznawczej jest w rzeczywistości raczej rzadką cechą jednostek (jak i grup).

Tendencja do równowagi prowadzi do przeceniania popularności osób, które postrzegający lubi, ponieważ oczekuje, że ludzie, których on lubi, lubią się wzajemnie. Stwierdzono również rzecz dość ciekawą: postrzegający skłonny był oceniać popularność nie łubianych przez siebie osób jako większą od popularności osób mu obojętnych (sądząc po dokonywanych przezeń wyborach) (Tagiuri, 1958), Zjawisko to jest prze- widziane również przez teorię Heidera, według niej bowiem sytuacja staje się zrównoważona, jeśli dwie osoby, których postrzegający nie lubi, lubią się wzajemnie.

Badania nad postrzeganiem osób stanowią powiązanie między problematyką psychologii społecznej a problematyką psychologii ogólnej, jakkolwiek treść ich dotyczy interakcji między ludźmi. Obecnie przejdziemy właśnie do pewnych badań nad stosunkami interpersonalnymi.