Człowiek może często ukrywać jakiś motyw przed sobą samym, wyrażając w dobitny sposób motyw wręcz przeciwny. Tendencję tę, zwaną reakcją upozorowaną {reaction-formation), spotkaliśmy w opisanym powyżej eksperymencie nad projekcją, w którym samooceny były czasami kompletnym przeciwieństwem rzeczywistości. Matka niechcianego dziecka może się czuć winną, że nie powitała go z radością i z tego powodu staje się nadmiernie pobłażliwa i troskliwa w stosunku do niego, aby mu dowieść swej miłości, a także, być może, by dowieść sobie samej, że jest dobrą matką.
Tak więc, pewna matka, która wszystko zrobiłaby dla swej córki, nie mogła zrozumieć, dlaczego dziecko jej było niewdzięczne. Z wielkim poświęceniem kazała pobierać córce kosztowne lekcje gry na fortepianie. Siadała przy tej małej dziewczynce, aby asystować jej przy codziennych ćwiczeniach. Chociaż myślała, że jest niezwykle dobra dla swego dziecka, w rzeczywistości była w stosunku do niej wymagająca i w pewnym sensie wroga. Była nieświadoma swej wrogości do córki, lecz gdy porównała siebie z nią, przyznała, że jako dziecko nienawidziła lekcji gry na fortepianie. Pod maską świadomej dobroci, w istocie rzeczy była ona nieświadomie okrutna dla swej córki. U dziecka, które niejasno wyczuwało tę sytuację, rozwinęły się objawy, które zaprowadziły je do dziecięcej poradni zdrowia psychicznego.
Zawsze jest rzeczą prawdopodobną, że u osób zajmujących się dzia- łalnością „anty”, taką jak cenzurowanie literatury pornograficznej lub zapobieganie okrucieństwu wobec zwierząt, występuje reakcja upozorowana. Literatura taka w rzeczywistości może fascynować osobę cenzurującą. Prowadzi kampanię przeciwko rfiej, by walczyć z tą fascynacją. Wśród żarliwych przeciwników wiwisekcji są tacy, którzy odczuwają tak silny strach przed swą własną skłonnością do okrucieństwa, że stają się wyczuleni na punkcie obrony zwierząt przed rzekomym okrucieństwem innych.
Fakt, że u niektórych ludzi występuje reakcja upozorowana, nie oznacza, że motywów ludzkich nigdy nie można brać za dobrą monetę. Nie wszystkich reformatorów pobudzają do działania zamaskowane czy ukryte popędy. Rzeczywiste zło trzeba naprawiać. Jeśli zanieczyszczone wodociągi rozsiewają choroby, rozsądny człowiek stara się usunąć przyczynę awarii. Byłoby lekkomyślną przesadą stwierdzenie, że ludzie, którzy podejmują się naprawić taki stan rzeczy, stanowią przykład reakcji upozorowanej przeciwko swym własnym nieświadomym pragnieniom otrucia kogoś,
Leave a reply