Co więcej, funkcjonalnej chorobie psychicznej mogą towarzyszyć organiczne, fizyczne zmiany w innych narządach ciała niż układ nerwowy. Są to choroby zwane zwykle psychosomatycznymi. Obrazowych przykładów dostarczają tu eksperymenty nad wywoływaniem u małp wrzodów dwunastnicy, nieżytu jelit i innych żołądkowo- -jelitowych zaburzeń przy zastosowaniu procedury warunkowania (Brady i in., 1958). W jednym z tych eksperymentów małpy brały udział parami, przy czym każdą zamykano w aparacie ograniczającym ruchy, podobnym do fotela (rye. 19-1). Od czasu do czasu dawano im wstrząs elektryczny. Jedna z małp (dziwacznie nazwana ,,wykonawczą” – executive) miała dźwignię. ?a pomocą której można było wyłączyć prąd i uchronić się przed wstrząsem. Gdy naciskała dźwignię, wyłączała prąd w obu aparatach W ten sposób obie małpy otrzymywały identyczne wstrząsy. Gdyby fizjologiczne zaburzenia były spo- wodowane przez wstrząsy, obie byłyby nimi dotknięte jednakowo – jednakże wrzody rozwinęły się tylko u małpy „wykonawczej”. Widocznie stała czujność, konieczna by uchronić się przed prądem lub wyłączyć go, wytwarzała ciągły stan napięcia, który był przyczyną powstawania wrzodów. Małpa bezradna, która mogła jedynie odbierać przychodzące wstrząsy, z jakiegoś powodu reagowała na nie słabiej i zaburzenia były u niej mniejsze (Brady, 1958).
Chociaż psychogenne, czyli funkcjonalne pochodzenie symptomów w psychonerwicach i w niektórych reakcjach psychotycznych ustalono w sposób raczej niewątpliwy, obecna wiedza jest zbyt fragmentaryczną, aby określić w sposób ostateczny – w stosunku do innych czynników — znaczenie podatności dziedzicznej i czynników psychogennych w powstawaniu poważniejszych zaburzeń.
Leave a reply