Techniczne osiągnięcia na polu oceny postaw z czasów II wojny światowej i po niej zasługują na coś więcej niż tylko przelotną uwagę, jaką poświęciliśmy im do tej pory: co prawda, ogólne omówienie ich nie może dać należytego o nich pojęcia, ponieważ metody te są skomplikowane i opierają się na założeniach wymagających zaawansowanej znajomości statystyki i matematyki.
Metoda skalogramów Guttmana dąży do skonstruowania „czystych” skal o jednym tylko wymiarze, tak że badany, który daje przychylną odpowiedź na jakieś pytanie, powinien odpowiadać również przychylnie na wszelkie pytania, na które odpowiedź przychylna jest bardziej powszechna. Możemy wyobrazić sobie następującą tablicę przychylnych (+) i nieprzychylnych (-) odpowiedzi, przy czym na pytanie 1 najłatwiej jest dać odpowiedź przychylną (a zatem nie wymaga ono wyraźnie przychylnej postawy), zaś pytanie 6 jest najbardziej skrajne, tj. aby dać na nie pozytywną odpowiedź, trzeba w stosunku do obranej sprawy mieć postawę jak najbardziej przychylną: ny G najmniej przychylną. Zwróćmy uwagę, że ktoś, kto ma.postawę pośrednią, tak jak badany D, wyraża ją, dając przychylną odpowiedź nie „na jakiekolwiek 3 pytania z 6”, lecz „tylko na te 3 pytania, na które najczęściej pa.da odpowiedź wskazująca na przychylną postawę”. Gdyby skala ta funkcjonowała zgodnie z teoretycznym założeniem, odpowiedzi badanego D stanowiłyby jedyny możliwy wzorzec reakcji z trzema przychylnymi odpowiedziami na 6 możliwych. Skala ta zatem dąży do ideału wewnętrznej konsekwencji. Lecz w rzeczywistości ideał ten nie jest osiągany i trzeba było opracować metody statystyczne pozwalające ustalić, w jakim stopniu rzeczywista skala zbliża się do niego.
Leave a reply