Cattell sądzi, że za pomocą analizy czynnikowej motywacji wykrył czynniki reprezentujące id, ego i superego (1957, s. 457461), Lecz z taką dowolnością interpretował wykryte zależności, że w istocie rzeczy uzyskane rezultaty nie stanowią przekonywającego potwierdzenia psychoanalitycznej klasyfikacji (przyp, aut.), się za funkcje ego, lecz mają one wiele aspektów związanych zc złożoną wzajemną grą pomiędzy ego, superego i id.
Próby badania osobowości na podstawie psychoanalitycznej interpretacji dynamiki osobowości obejmują interpretacje testów projekcyjnych (Shafer, 1954: Holt i Havel, 1960), testów opartych na potrzebach (Edwards, 1954), różnych testów siły ego (np. Block i Thomas, 1955) oraz testów i eksperymentów opartych na koncepcji ochrony ego (np. Blum, 1954: Klein, 1954). Brak tu czegoś, co odpowiadałoby cat- tellowskiej idei całej „sfery osobowości”. Wiele sensownych rzeczy można powiedzieć o osobowości z punktu widzenia freudowskiej teorii, jednakże nie jest całkiem jasne, jaki rodzaj całościowej charakterystyki danej osoby byłby właściwym rezultatem oceny dynamiki jej osobowości. Jest to obiecujące pole do dalszych badań.
W innych teoriach osobowości – teoriach uczenia się i teoriach ról – konflikt znajduje także swoje miejsce, chociaż dziedzin jego działania nie określa id, ego i superego. W teorii uczenia się jednostkami strukturalnymi są naw’yki i popędy, z których każdy może wejść w konflikt' z pozostałymi: w teorii ról wymagania różnych pozycji, które zajmuje dana jednostka, mogą wywołać konflikty w jej zachowaniu właściwym dla tych ról. Konflikty te dostarczają pouczających doświadczeń, z których wyłaniają się nowe nawyki i nowe formy zachowania związane z rolami. Ponieważ konflikt w kategoriach nawyków omawiany jest w następnym rozdziale, dalsze rozważania odłożymy do tego czasu.
Leave a reply