Readaptacja społeczna

Ponieważ osobowość 'jest w znacznej mierze produktem społecznym, często można osiągnąć readaptację zaburzonej osobowości, zmieniając jej stosunek do środowiska społecznego. Poprawa następuje albo na

Niewielu tylko psychoanalityków nie posiada stopnia M. D. – doktora medycyny (przyp. aut.). skutek zmiany środowiska, albo dzięki temu, ża danej osobie ułatwiono ustosunkowanie się do niego w nowy sposób,

Zmiana środowiska. Gdy na planie miasta zaznaczymy adresy młodych ludzi, którzy popadli w konflikt z prawem, okazuje się zwykle, że skupiają się one w kilku dzielnicach miasta, zwykle w dzielnicach przejściowych pomiędzy centrum handlowym a lepszymi dziel- nicami mieszkalnymi (ryc. 19-2). W dzielnicach tych (gdzie domy mieszkalne stopniowo ustępują miejsca placom sprzedaży używanych samochodów, prowizorycznym magazynom lub innym tego typu przedsiębiorstwom) zarówno społeczne, jak i fizyczne środowisko sprzyja przestępczości. Gdy powstają tam ośrodki rekreacyjne, które dają bardziej normalne ujście energii młodzieży, wskaźnik przestępczości zwykle spada (Shaw, McKay i in. 1942).

Często dziecko przestępcze ze złego środowiska domowego wykazuje poprawę, gdy zostanie umieszczone w dobrej rodzinie zastępczej. Specjaliści w dziedzinie sądownictwa dla nieletnich zwykle wyżej cenią oddziaływanie rodzin zastępczych niż wpływ zakładów dla dzieci przestępczych (Merrill, 1947). Zmiana środowiska jest pożyteczna także winnych rodzajach zaburzeń, nie. związanych z przestępczością. Na przykład, u dzieci- wychowywanych w sierocińcach rozwijają się czasami trudności osobowościowe, które można wyeliminować, umieszczając dziecko w dobrej rodzinie zastępczej.

Nabywanie umiejętności społecznych. Przystosowanie społeczne wymaga społecznych umiejętności. Jeśli dziecko ma być przyjęte przez inne dzieci, musi mieć coś do zaoferowania w działalności grupowej. Musi być, na przykład, użytecznym członkiem drużyny piłkarskiej, musi wiedzieć, jak bawić się w różne gry zgodnie z ich zasadami. Czasami dziecko, które ma trudności w przystosowaniu, trzeba nauczyć pewnych umiejętności. Chłopca, który rzuca piłkę jak dziewczynka, można nauczyć rzucać ją po męsku. Dziecko w przedszkolu, które płacze, gdy ktoś zabiera jego zabawkę, można nauczyć, by bawiło się nią na zmianę lub by broniło swych praw. Dziewczynce trzeba może poradzić, jak się ma ubierać, chłopca trzeba może nauczyć tańczyć. Potrzeba przyswajania umiejętności społecznych nie ogranicza się do dzieciństwa. Dorośli, zwłaszcza gdy znaleźli się w środowisku znacznie różniącym się od tego, w którym się wychowywali, często mogą polepszyć swe przystosowanie, nabywając umiejętności wymagane przez nowe środowisko. Te umiejętności społeczne mogą być całkiem powierzchowne, lecz dzięki zdobyciu tych umiejętności człowiek może polepszyć swoje stosunki społeczne, a co za tym idzie, swe osobiste przystosowanie.