Zwróćmy uwagę, że nachylenie tych dwóch linii jest różne. Linia reprezentująca gradient unikania jest o wiele bardziej stroma niż linia reprezentująca gradient dążenia {Brown, 1948: Miller, 1959).
W jaki sposób rezultaty eksperymentu nad gradientami dążenia i unikania pomagają nam zrozumieć rezultaty eksperymentu nad ambiwalencją? Spójrzmy na wykresy obu gradientów. Gradient dążenia (ryc. 18-3, po stronie lewej) jest wyrazem ciągnięcia uprzęży w lewo, gradient unikania (ryc. 18-3, po stronie pr.awej) ciągnięcia uprzęży w prawo. Gdy szczury otrzymywały pokarm i wstrząs elektryczny w tym samym miejscu, oba gradienty występowały jednocześnie. Jeśli wyobrazimy sobie, że oba te gradienty nakładamy na siebie, przetną się one w punkcie pomiędzy 100 a 150 centymetrem od celu. W tym punkcie obie przeciwstawne tendencje byłyby ściśle zrównoważone. Jeśli linie te przedstawiają rzeczywiste tendencje do reagowania, można by oczekiwać, że w eksperymencie nad ambiwalencją szczur zatrzyma się w punkcie przecięcia się linii. Oczekiwanie to okazało się w przybliżeniu słuszne. Punkt przecięcia się można przesuwać w lewo lub w prawo, zmieniając siłę tendencji dążenia lub tendencji unikania. Zwiększenie siły wstrząsu powoduje wzrost gradientu unikania, skutkiem czego punkt przecięcia wypadnie dalej od miejsca wstrząsu. Te przewidywania można było wysnuć na podstawie eksperymentu nad gradientami: eksperyment nad ambiwalencją je potwierdził. Obie powyższe serie eksperymentów razem wzięte ilustrują cztery zasady ważne dla zrozumienia ambiwalentnego zachowania.
– 1. Tendencja do dążenia do przynęty pozytywnej jest tym silniejsza, im bliżej tej przynęty znajduje się organizm.
– 2. Tendencja do oddalania się od przynęty negatywnej jest tym silniejsza, im bliżej tej przynęty znajduje się organizm,
– 3. Przy zmniejszaniu odległości siła tendencji do unikania wzrasta o wiele szybciej niż siła tendencji do dążenia. Innymi słowy gradient unikania jest bardziej stromy niż gradient dążenia.
– 4. Siła tendencji do zbliżania się lub unikania zmienia się wraz z siłą popędu, który stanowi podstawę tej tendencji. Wzrost popędu podnosi zwykle wysokość całego gradientu dążenia lub unikania (Miller, 1959).
Leave a reply