Teoria dyspozycji indywidualnych stworzona przez Allporta

Tendencja, aby podzielić osobowości na niewiele typów, jest bardzo stara. Niektóre teorie przywiązują dużą wagę do typów fizycznych, inne kładą nacisk na fizjologię (chemizm ciała i równowagę endokrynologiczną),, niektóre opierają się jedynie na zachowaniu (na przykład klasyfikacja Junga na introwertyków i ekstrawertyków). Istniejący materiał dowodowy jest raczej niezgodny z teoriami typów. Obiektywne pomiary temperamentu i osobowości wykazują niską korelację z typami fizycznymi Sheldona, a inne pomiary układają się raczej według rozkładów normalnych niż według sugerowanych przez teorie typów rozkładów dwumodalnych.

Teoria dyspozycji indywidualnych stworzona przez Allporta stanowi pewien rodzaj teorii cech, którą przeciwstawia on pojęciu cech wspólnych, posiadanych przez wszystkich ludzi. Woli on kłaść nacisk na wewnętrzną organizację motywów, cech i stylów indywidualnych, podkreślając w ten sposób znaczenie ustrukturalizowanej indywidualności. Cechy (czy dyspozycje) jednostki tworzą hierarchię od dominujących poprzez zasadnicze do wtórnych. Krótka lista dyspozycji zasadniczych często wystarcza do opisania danej jednostki: dyspozycje te u różnych osób są różne i nie są cechami wspólnymi.

Cattell opiera swoją teorię cech na cechach wspólnych, uważając, że odrębność danej jednostki można przedstawić w wystarczający sposób za pomocą kombinacji cech wspólnych, występujących w różnym natężeniu. Wyróżnia on cechy powierzchniowe, pogrupowane za pomocą analizy wiązkowej (ponieważ wszystkie one są skorelowane między sobą) oraz cechy źródłowe, wyodrębnione za pomocą analizy czynnikowej. Można mieć nadzieję, że ograniczona liczba cech źródłowych wystarczy do zadowalającego określenia różnych rodzajów osobowości, lecz do tej pory jeszcze tego nie osiągnięto.