Monthly Archives Lipiec 2017

Najlepszym źródłem informacji o teoriach osobowości jest książka Halla i Lindzeya „Theories oj -personality (1957), w której przedstawiono różne teorie w sposób systematyczny z umiarkowanym krytycyzmem. Z poglądami szeregu współczesnych amerykańskich 1 europejskich psychologów można się zapoznać także z książki Davida i von Brackena Perspectives in personality theory (1957).

Gdy trzeba wybierać między dwiema nieatrakcyjnymi alternatywami (obie przynęty negatywne), istnieje silna tendencja, aby uniknąć tego dylematu, robiąc coś innego. Dziecko, któremu powiedziano, że ma zjeść szpinak lub iść prosto do łóżka, może bawić się widelcem lub wyglądać przez okno. Jeśli zmusić je do dokonania wyboru, podjęcie decyzji zajmuje mu więcej czasu i waha się bardziej niż przy wyborze między dwiema atrakcyjnymi możliwościami.

Gdy ktoś ma dwa (lub więcej) pożądane, lecz wzajemnie się wykluczające cele, przez pewien czas waha się między nimi. Dwa interesujące wykłady mogą być wyznaczone na tę samą godzinę. Można mieć do wyboru dwie atrakcyjne posady. Spis potraw może oferować kilka równie atrakcyjnych dań, W takim przypadku, gdy wszystkie alternatywy są możliwe do przyjęcia (wszystkie przynęty pozytywne), wybór zwykle zostaje dokonany szybko, po krótkim okresie wahania. Długość okresu wahania i niezdecydowania wzrasta jednakże, gdy znaczenie decyzji jest większe oraz gdy alternatywne cele są bardziej zbliżone pod względem wartości.

Inny badacz wzajemnych postaw związków zawodowych. i zarządu przedsiębiorstwa pokazywał identyczne fotografie bądź z podpisem „członek zarządu” (manager), bądź „pracownik związkowy” (union official) urzędnikom reprezentującym zarząd oraz miejscowym działaczom związkowym. Odczytywał przy tym identyczny opis tych dwóch mężczyzn. Odpowiedzi działaczy związkowych i urzędników zarządu świadczyły, że postrzeganie tych samych osób, opisanych tymi samymi słowami, było bardzo różne, w zależności od tego, czy uważano ich za członków zarządu, czy też za działaczy związkowych. Ogólnie biorąc, uważano ich za bardziej godnych zaufania, jeśli reprezentowali tę samą grupę, do której należeli badani (Haire, 1955).

Praktyka wyszukiwania ofiary, na którą zwala się winę za swoje kłopoty, czyniąc ją w ten sposób obiektem swej agresji, jest dobrze znana. Dziecko sfrustrowane przez rodziców lub kolegów może brać odwet na kocie lub psie: Hitler uznał za dogodne obarczyć Żydów winą za trudności Niemiec: przemysłowcy odpowiedzialność za wzrost cen składają na związki zawodowe: związki zawodowe oskarżają kapitalistów o wywoływanie depresji: farmerzy uznają, że odpowiedzialność za ciężkie czasy, w związku z nieurodzajem, ponoszą politycy. Zjawisko szukania kozłów ofiarnych omawialiśmy już jako mechanizm przemieszczonej agresji.

Człowiek wypiera pewne myśli i uczucia, ponieważ boi się, że przyznanie się do nich będzie dlań groźne lub poniżające i dlatego opiera się przed przypomnieniem ich sobie. Te opory muszą być przezwyciężone, zanim będzie mógł swobodnie kojarzyć. Jednym z zadań terapeuty jest udzielenie pomocy pacjentowi w przezwyciężeniu oporów. Czasami skojarzenia pacjenta płyną swobodnym strumieniem, dopóki pacjent nie dojdzie do czegoś, co go „zablokuje”. Wówczas wydaje mu się, że ma pustkę w głowie i nie potrafi nic wymyślić, co mógłby powiedzieć.

Podczas gdy w projekcji swoje własne złe cechy przypisujemy innym ludziom, w identyfikacji często uznajemy pożądane cechy innych ludzi za własne. Identyfikacja i naśladownictwo mają wiele wspólnego, lecz istnieje pewna różnica. W przypadku naśladownictwa wzorujemy nasze zachowanie na zachowaniu innej osoby. Dziecko bierze za wzór jedno z ro-

Uderzającym przykładem wpływu radia były zdarzenia, które miały miejsce w czasie słuchowiska radiowego o „inwazji z Marsa”. Zdarzenia te były przedmiotem badań przeprowadzonych przez Cantrila, Gaudeta i Hertzoga (1940). Około sześciu milionów ludzi słuchało wieczorem 30 października 1938 r, sztuki radiowej, w której Orson Welles jako „profesor Richard Pierson” relacjonował rzekomą inwazję ludzi z Marsa, inwazję, która miała zagrozić całej naszej cywilizacji. Słuchowisko to zostało udramatyzowane tak umiejętnie, że przeraziło lub zaniepokoiło co najmniej milion słuchaczy. Większość z nich myślała, że słuchają wiadomości radiowych.

Psychologowie kliniczni i doradcy psychologie zn i. Największym zainteresowaniem jako zawód cieszy się obecnie wśród psychologów psychologia kliniczna. Typowy psycholog kliniczny pracuje w instytucji zapewniającej opiekę lub leczenie – w szpitalu psychiatrycznym, zakładzie dla opóźnionych w rozwoju umysłowym, więzieniu, sądzie- dla nieletnich, klinice zdrowia psychicznego, w służbie zdrowia uniwersytetu lub kolegium, a także w klinice poradnictwa dziecięcego. Jego powiązania z zawodem lekarskim, szczególnie z psychiatrą, są ścisłe, o czym dowiedzieliśmy się już w rozdziale 19.

Czynności przymusowe są wykonywane całkiem automatycznie, towarzysząca im emocja jest zwykle słaba, co daje fałszywe pojęcie o głębi uczuć leżących u podłoża tych czynności. Kompulsywna osoba może jednak przejawiać niezwykle silną emocję, gdy z jakiegoś powodu jej rytualne zachowanie się zostanie przerwane, W ten sposób ukazuje ona pośrednio, że w rzeczywistości to zachowanie jest silnie motywowane. Dlaczego? Po pierwsze, rytualna czynność zastępuje coś innego, z czego dana osoba nie zdaje sobie sprawy. Drgające ramię może zastępować czynność bicia w gniewie: mruganie oczyma może symbolizować spojrzenie na jakąś zakazaną scenę, a jednocześnie wyraża konflikt – patrzeć czy nie patrzeć, unikanie szpar w chodnikach może symbolizować unikanie pokus. Po drugie, wykonywanie tego rytuału bez odczuwania emocji, nieświadomie upewnia daną osobę, że niebezpieczny czy zakazany czyn, który zastępuje czynność przymusowa, nie zostanie dokonany: pokusa została odparta z powodzeniem.

W nauce, w każdym okresie jej rozwoju, istnieją aktualne ośrodki najbardziej żywych zainteresowań, pracuje się nad nowymi problemami, a dawniejsze zagadnienia formułuje się na nowo w taki sposób, że stają się one ponownie atrakcyjne. Aby spojrzeć z pewnej perspektywy na teraźniejszość i przyszłość psychologii, warto jest zanotować pewne zmiany, jakie zachodziły w niej w przeszłości.