Rozszczepienie osobowości

Skrajnym przypadkiem, stanowiącym sprawdzian koncepcji syndromu cech osobowości, jest przypadek, w którym kilka takich syndromów istnieje jednocześnie u tej samej osoby, tak że osoba ta raz zachowuje się zgodnie z jednym zintegrowanym wzorcem zachowania, a kiedy indziej – zgodnie z innym. Do klasycznych przypadków, opisanych w literaturze (np. Prince, 1906: Franz 1933), niedawno doszedł przypadek Eve White (Ewy Białej) z jej alternatywnymi osobowościami określanymi jako Eve Black (Ewa Czarna) i Jane (Janina) (Thigpen i Cleckley, 1954, 1957: Lancaster, 1958).

Ewa Biała była poważnie myślącą i sumienną młodą matką, która przyszła do terapeuty w celu wyleczenia się z silnych bólów głowy. W trakcie jednego z posiedzeń, w czasie którego ze znacznym wzburzeniem opowiadała, że czasami słyszy halucynacyjne „głosy”, nagle wystąpiła u niej uderzająca zmiana osobowości i stała się młodzieńczą, pogodną, flirtującą osóbką, która nazywała siebie Czarną Ewą. Osobowość Ewy Czarnej była całkiem świadoma myśli i czynności Ewy Białej, lecz Ewa Biała nawet nie podejrzewała istnienia Ewy Czarnej, dopóki nie „poznały się” w gabinecie terapeuty. Później wyłoniła się trzecia osobowość, bardziej dojrzała, która nazywała siebie Janiną. Te dwie osobowości – Ewa Czarna i Ewa Biała – przypuszczalnie współ- istniały ze sobą od wczesnego dzieciństwa. Kiedy to Ewa Czarna wpędzała Ewę Białą w kłopoty, wówczas Ewa Biała przeczyła wszystkiemu i ponosiła surową karę, ponieważ wypierała się tego, co (nie wiedząc o tym) zrobiła. Niektóre takie zdarzenia z dzieciństwa zostały potwierdzone w wywiadach z jej rodzicami. Ostatnio Ewa Czarna naku- piła sobie strojów, a następnie ukryła je w domu. Gdy zirytowany mąż robił wymówki Ewie Białej, mogła ona tylko zaprzeczyć, że nie kupowała tych strojów. Uniknęła dalszego gniewu męża dzięki skwapliwości, z jaką chciała odnieść te stroje do sklepu, aby ponownie napełnić konto bankowe męża.