Postrzeganie własnego „ja” jako czegoś ciągłego pozwala na refleksyjną samoocenę, która przenosi w teraźniejszość obciążenia i zobo- wiązania z przeszłości oraz rzutuje je na przyszłość. Człowiek staje się szczególnie świadomy siebie wtedy, gdy ma wątpliwości co do siebie, gdy jest niepewny siebie i nastawiony jest samokrytycznie. Ciągłość „ja” czyni je przedmiotem stałego zainteresowania jednostki.
Postrzeganie własnego „ja” w związku z innymi ludźmi. Podobnie jak osobowość jest w znacznej mierze rezultatem stosunków interpersonalnych, społecznej interakcji z innymi ludźmi, tak i na postrzeganie samego siebie poważny wpływ mają inni ludzie. Oznacza to, że postrzeganie siebie w znacznej mierze kształtowane jest przez akceptację i dezaprobatę ze strony innych ludzi, aczkolwiek w „obronie własnej” możemy zaprzeczać temu, co inni sądzą o nas. Dobre zdrowie psychiczne wymaga, aby nasz pogląd na siebie w ogólnych zarysach był zgodny z tym, jak widzą nas inni: w chorobach psychicznych zawsze występują zaburzenia samooceny.
Postrzeganie własnego „ja” jako ucieleśnienia wartości i celów. Zastanówmy się, co rozumiemy przez ambicję, zazdrość, próżność, prestiż, wstyd, winę. Wzgląd na siebie samego zdaje się tu odgrywać ważną rolę. W oderwaniu od postrzegania własnego „ja” słowa te nie mają żadnego znaczenia dla danej jednostki. System wartości i postaw jest zbudowany wokół sytuacji, które są istotne ze względu na cele jednostki i które mogą wzbudzać uczucia samowywyższania się lub samoponiżania. Wytwarza się „ja” idealne, które pragniemy osiągnąć i każdy osądza swoje rzeczywiste postępowanie przez porównanie z tym ideałem. Dzięki temu postrzeganie siebie zajmuje w motywacji społecznej główne miejsce. Niektórzy sądzą, że chronienie i wywyższanie swego „ja” stanowi główmy element motywacji społecznej (Combs i Snygg, 1959). Jaźń z pewmością jest dla nas obiektem o pierwszorzędnej wartości, a ponieważ postrzegamy „ja” jako coś wartościowego, jej sukcesy i porażki są dla nas ważne \
Leave a reply