Chociaż te zmiany poglądów', odpowiednio do nacisku grupy, przeważnie zachodzą bez specjalnej presji, czasami uległość zostaje wymuszona Badania Festingera i Carlsmitha (1959) dotyczą skutków wymuszonej uległości. Badanym postawionym dla celów eksperymentalnych w sytuacji wywołującej nudę ofiarowano różne sumy pieniędzy, aby przekonywali ewentualnych kandydatów na osoby badane w tym samym eksperymencie, że doświadczenie było interesujące i atrakcyjne. Zgodnie z teoriami autorów dwie następujące zasady powinny znaleźć odbicie w' rezultatach:
– 1. Gdy ktoś jest zmuszony zrobić lub powiedzieć coś niezgodnego z wyznawanym przez siebie poglądem, wystąpi tendencja do zmiany poglądu w taki sposób, aby uczynić go bardziej zgodnym z tym, co zrobił
– 2. Im większego użyto nacisku, aby wywołać ten niezgodny z przekonaniami danej osoby akt, tym mniejsza będzie tendencja, aby zmienić pierwotny pogląd.
Pierwszy efekt wynika bezpośrednio z koncepcji Festingera redukcji dysonansu (tj. zmniejszenia niezgodności między poglądem a działaniem), podobnej nieco do „dążenia do rów’now’agi” Heidera. Stwierdzono następujące rezultaty: badani, którzy podporządkowali się, mówiąc innym, że zadanie było interesujące, zmieniali swoje własne zdanie na temat atrakcyjności tego zadania.
Drugi efekt nie jest tak oczywisty, chociaż jest również przewidziany przez teorię. Jeśli ktoś ulega pod wielkim naciskiem, dysonans jest redukowany przez fakt nacisku: mniejszą niekonsekwencją jest powiedzieć kłamstewko za dużą sumę niż za małą Za małą sumę nie kłamie się – zmienia się swe poglądy. Wyniki eksperymentu potwierdziły to przewidywanie.
Leave a reply