Monthly Archives Sierpień 2017

Granice odpowiedzialności psychologa społecznego prowadzącego badania w takich dziedzinach jak uprzedzenia rasowe, gdzie wchodzą w grę problemy wartości, nie są całkiem wyraźne.

Badania nad przebiegiem psychoterapii muszą mieć za punkt wyjścia jakąś teorię, ponieważ inaczej badacz nie wiedziałby, czego poszukiwać. Teoria nie może jednak czynić badań tendencyjnymi. Uczony przyjmuje zmiany, jakie rzeczywiście zachodzą, bez względu na to, czy potwierdzają one, czy też obalają sprawdzaną teorię.

Skoro inni ludzie stanowią bodźce dla naszego zachowania, musimy określić, w jaki sposób ich postrzegamy. Wzajemne powiązania między ludźmi decydują w znacznym stopniu o aktywności grup, których ci ludzie są członkami. Te powiązania między członkami grupy, decydujące o jej spoistości, zależą od tego, jak ci ludzie postrzegają się wzajemnie i jak postrzegają innych, nie związanych z nimi ludzi. Chociaż od dawna wiedziano, że sposób, w jaki ludzie postrzegają się wzajemnie, ma doniosłe znaczenie (na przykład w zwrązku z uprzedzeniami), dopiero w ostatnim dziesięcioleciu problematyka postrzegania innych osób zaczęła odgrywać pierwszorzędną rolę w psychologii społecznej (Tagiuri i Petrullo, 1958).

Trudno jest ściśle zdefiniować postawę, ponieważ postawy pokrywają się częściowo z innymi rodzajami gotowości do reagowania w określony sposób. Możemy przyjąć następującą definicję, uwzględniającą pewne aspekty, które staną się jaśniejsze w kontekście opisanych dalej badań. Przez postawę rozumiemy pozytywne lub negatywne ustosunkowanie się do pewnego przedmiotu, pojęcia lub sytuacji, jak również gotowość do reagowania w pewien z góry określony sposób na te {lub związane z nimi) przedmioty, pojęcia lub sytuacje 2. Zarówno ustosunkowanie, jak i gotowość do reagowania posiada emocjonalne, motywacyjne oraz intelektualne aspekty. Mogą one być częściowo nieświadome („Nie lubię cię, doktorze Feli, ale nie potrafię powiedzieć, dlaczego…”).

Zwykle zdarza się tak, że pacjent rozpoczyna od raczej ujemnej oceny samego siebie, lecz w trakcie posiedzeń, gdy stawia czoło swym problemom i stara się rozwiązać je własnymi siłami, ocena ta staje się stopniowo coraz bardziej pozytywna. Na przykład, protokół pewnego przypadku zaczyna się od następujących wypowiedzi:

Pomimo tych trudności w ocenianiu terapii nie jesteśmy całkiem bezradni. Eksperymenty, w których stosowano testy przed terapią i po niej oraz rejestrowano na taśmie przebieg posiedzeń, przeprowadzali głównie terapeuci „skoncentrowani na pacjencie” (Rogers i Dymond, 1954), lecz także, jak to widzieliśmy, terapeuci posługujący się innymi metodami. Jest jeszcze za wcześnie, aby można było określić względną wartość różnych metod.

Postawy przechodzą w opinie i nie ma między, nimi wyraźnej różnicy: możemy jednakże próbować posłużyć się rozróżnieniem, które zaproponowali Hovland, Janis i Kelley (1953). Postawa, jak była o tym mowa uprzednio (str. 834), wskazuje na ustosunkowanie się czy upodo-

Inne rozróżnienie, raczej natury praktycznej, można przeprowadzić pomiędzy mierzeniem postaw a mierzeniem opinii: w pomiarach postaw zwykle interesujemy się przede wszystkim jednostką (w jakim punkcie skali przychylnych lub nieprzychylnych postaw można ją umieścić, podczas gdy w pomiarach opinii zwykle zajmujemy się podgrupami (np tą częścią populacji, która najprawdopodobniej będzie głosowała w sprawie obowiązku szkolnego). Różnice te pozostają w pewnym związku z definicjami Hovlanda, Janisa i Kelleya, albowiem badania nad opinią, częściej niż badania nad postawami, dotyczą przewidywanego działania. Rozróżnienie to jest dość interesujące, ponieważ badacze skłonni są interesować się prywatną postawą, lecz pub 1 i c z n ą opinią.

Wysoka wydajność pracy ma zasadniczy wpływ na sytuację ekonomiczną pracowników. Są dwa sposoby zwiększenia wydajności pierwszy polega na przyjęciu takich metod pracy, które pozwalają wyprodukować jak najwięcej przy' zredukowaniu zbędnych ruchów, drugi – na przyjęciu takich metod płacy, które odpowiednio nagradzają pracownika.

Wykresy te można uważać za dwie strony przejrzystej kuli, oglądanej z przodu. Lewy wykres przedstawia zatem przód kuli, prawy tył, przy czym inżynier i kierownik produkcji, a także duchowny i inspektor szkolnictwa znajdują się blisko siebie. Im bliżej siebie na tej kuli leżą jakieś dwa zawody, tym wyższa jest korelacja pomiędzy typowymi dla nich zainteresowaniami im bardziej są oddalone, tym korelacja jest niższa. Dla zawodów połączonych cienkimi liniami i oznaczonych cyframi rzymskimi opracowano wskaźniki grupowe. Wyniki indywidualne można nanieść na te powierzchnie, otrzymując coś w rodzaju mapy. zainteresowań danej osoby. W tym przypadku przedstawiono zainteresowania studenta ostatniego roku psychologii. Jego zainteresowania dotyczą głównie czynności „werbalnych” oraz „podnoszących na duchu,”, i nie są typowe dla psychologów. (Źródło: Cronbach, 1960, s. 411).