Reakcje konwersyjne, dawniej nazywane histerią konwer- syjną, występują w postaci paraliżu kończyn, niewrailiwości (anestezji) pewnych części ciała lub niekontrolowanych wybuchów śmiechu czy płaczu. Istnieje przypuszczenie, że lęk został zredukowany czy rozproszony dzięki „konwersji” (przemianie) w symptomy, które służą nieświadomym celom pacjenta. Jeśli więc na przykład, dzięki reakcjom konwersyjnym, nogi żołnierza zostały sparaliżowane, chroni to go przed zdaniem sobie sprawy z faktu, że boi się bitwy, co byłoby dlań poniżające. Prawdopodobnie odeślą go z frontu na tyły, dzięki czemu przyczyna strachu zostanie usunięta, a gdy zostanie zwolniony z wojska, odzyska przypuszczalnie normalną sprawność nóg, ponieważ nie ma w nich żadnego organicznego uszkodzenia.

Obecnie wiemy, że prosta odpowiedź „tak” lub „nie” na pytanie dotyczące spraw publicznych może być bardzo myląca. Po pierwsze, sama forma pytania może powodować, że liczba osób, odpowiadających w ten czy inny sposób, wykazuje dużą zmienność.

Noworodek nie odróżnia siebie od rzeczy zewnętrznych. Postrzeganie samego siebie jest osiągnięciem, do którego dochodzi się dzięki wzrastaniu i doświadczeniu. W swoim czasie dziecko uczy się, że jego palce są związane z jego ciałem, a ubranie nie jest z nim związane. Uczy się, że istnieją inni ludzie, którzy traktują je w specjalny sposób i na których może oddziaływać. Uczy się spoglądać na siebie z pewnego dystansu, by zobaczyć swoje zachowanie w stosunku do innych. W wyniku tego powstaje złożona świadomość siebie. Warto wspomnieć o czterech aspektach tej samoświadomości.

Zawsze jest łatwiej określić chorobę niż zdrowie. Moglibyśmy powiedzieć, że człowiek jest zdrowy, jeśli nie jest chory, lecz taka definicja nie uwzględnia różnicy między doskonałym zdrowiem a brakiem jedynie symptomów choroby. Potrzebna jest charakterystyka pozytywna, która powiedziałaby nam coś ponad ten zwykły truizm, że osoba zdrowa psychicznie nie jest psychicznie chora. Pozytywny program zdrowia psychicznego wykracza poza zapobieganie chorobom: aby go przeprowadzić, trzeba oprócz lekarzy wielu innych, wykwalifikowanych pracowników.

Nauka jest w istocie rzeczy techniką rozwiązywania problemów opartą na ich zrozumieniu. Każda dyscyplina w swych czysto naukowych aspektach kładzie nacisk na poszukiwanie ogólnych zasad i praw, które dają to zrozumienie, zaś jako nauka stosowana stara się wykorzystać już osiągnięte zrozumienie dla rozwiązywania problemów praktycznych. Wiele spośród nauk czystych i stosowanych można połączyć w pary: astronomię i nawigację, fizykę i inżynierię, biologię i agrotech- nikę, biochemię i farmakologię, anatomię i chirurgię każda nauka, czysta czy stosowana, ma swe własne ważne problemy do rozwiązania, a uczony pracujący na polu nauki stosowanej nie spełnia jedynie roli pośrednika czy agenta radzącego praktykowi, jak korzystać z produktów czystej wiedzy. Nawigator, inżynier, agrotechnik, farmakolog, chirurg – wszyscy oni muszą opracowywać swoje własne metody i narzędzia oraz prowadzić swe własne badania w tym samym naukowym duchu, co uczony pracujący nad bardziej abstrakcyjnymi, czyli bardziej ,,czystymi” problemami.

Obszary motoryczne (M) i spostrzeżeniowe pozostają w kontakcie ze środowiskiem (S), lecz są one reguło wane przez głębiej leżącą strukturę osobowości przedstawioną jako różne obszary otoczone granicami. Części pereferyjne (p) pokrywają warstwy bardziej ośrodkowe (o): w samym środku leży wewnętrzny obszar osobowości (W). (Źródło: Lewin, 1936). zentację geometryczną (ryc, 17-3). Na tym schemacie obszary ruchowe i spostrzeżeniowe, które kontaktują się ze środowiskiem, przedstawione są na powierzchni, zaś „wewnętrzny obszar osobowości” (inner personal region) leży w środku podzielony na części peryferyjne i części ośrodkowe, które są głęboko ukryte. Rozwój osobowości w czasie wiąże się z różnicowaniem lub zacieraniem się różnic między tymi cząstkowymi- obszarami w ramach pewnej całości. Obszary przedstawione na schemacie osobowości Lewina łączą się ze sobą poprzez granice (boundaries), które różnią się pod względem stopnia sztywności (rigidity) czy przenikalności (permeability). Przy większym zróżnicowaniu granice są mniej przenikalne, co powoduje odizolowanie jednej części od drugiej. Osobowość dziecka jest mało zróżnicowana, tj. dziecko nie spostrzega zbyt wyraźnie różnicy między sobą a otoczeniem, a oprócz tego różne obszary wewnątrz jego własnej osobowości nie są tak złożone, jak będą wówczas, gdy dorośnie. Proces różnicowania wytwarza bardziej złożoną organizację osobowości, którą zwykle nazywamy strukturą osobowości.

Przeszkody utrudniające zaspokojenie popędów' występują zarówno w fizycznym, jak i w społecznym środowisku Świat fizyczny stwarza tego rodzaju przeszkody, jak śnieżyce i mrozy, strome góry, szerokie oceany i bezwodne pustynie Przyczyną wielu przeszkód, które uniemożliwiają osiągnięcie zaspokojenia są w ciągu całego życia inni ludzie i zwyczaje społeczne Dzieci są frustrowane przez rodzicielskie odmowy, nagany i odkładanie przyjemności na później. Wawrzyniec ma rower, na którym chciałby jeździć Dawid. Ojciec nie pozwala Janowi prowadaić samochodu, dopóki nie skończy siedemnastu lat. Alicja nie chce „chodzić” z Robertem. Janka, jak twierdzą jej rodzice, jest jeszcze zbyt młoda, by wyjść za mąż. Szef nie chcę dać Jakubowi podwyżki. Listę tę można by przedłużać w nieskończoność.

Wydaje się, ze syndrom cech osobowości stanowi najbardziej obiecujący sposób charakteryzowania różnych jednostek według wspólnego planu, chociaż obecnie potrafimy określić syndromy tylko niektórych jednostek. Syndrom jest to układ cech (raczej cech źródłowych, w rozumieniu Cattella), który powstaje na skutek wspólnych doświadczeń, tak że ze względu na ten układ wiele osobowości można określić jako podobne. Taki syndrom może być użyteczny nawet wtedy, gdy nie opisuje danej osoby w sposób wyczerpujący Syndrom ma tę’przewagę nad typem, że nie wysuwa zbyt wielu twierdzeń, nad nieusystematyzowanymi teoriami cech ma tę przewagę, że stara się określić strukturę zespołu cech. Jest zgodny z podejściem rozwojowym i z teoriami dynamiki osobowości.

Powszechność występowania projekcji uwypuklają dwa eksperymenty. Pierwszy z nich (Sears, 1936) 3 przeprowadzono na grupie studentów amerykańskiego uniwersytetu, którzy byli członkami trzech bractw studenckich. Członków każdego bractwa poproszono, aby ocenili innych członków pod względem czterech niepożądanych cech: skąpstwa, uporu, skłonności do nieporządku oraz nieśmiałości. Pierwsze trzy cechy są silnie dezaprobowane, podczas gdy czwarta spotyka się z łagodną dezaprobatą. Każdemu studentowi polecono także ocenić siebie samego pod względem każdej z tych cech. W eksperymencie tym brało udział ogółem 97 studentów.

Gdy rozmowa zostanie zakończona, rozpoczyna się szczegółową analizę zapisów. Najpierw maszynistka przepisuje zarejestrowaną na taśmie rozmowę – próbkę pokazano na ryc. 19-6. Jest to fragment rozmowy z 33-letnim ojcem jednego dziecka. Zwróćmy uwagę, że maszynistka wiernie zanotowała każdy dźwięk i każdą pauzę. Częścią składową procesu analizy jest również ponumerowanie zdań, aby można je było zidentyfikować i obliczyć: numeruje się także każdą pięciosekundową pauzę.

Rosenberg (1960a, 1960b) postawił hipotezę, że silna i nieodwracalna zmiana emocjonalnego komponentu postawy spowodowałaby reorganizację związanych z nim przekonań o charakterze poznawczym Badani (22 studentów Uniwersytetu Yale) określili najpierw swoje reakcje emocjonalne na twierdzenia dotyczące pewnych zagadnień, a następnie poziom swego zainteresowania tymi zagadnieniami, których w sumie było siedem: prawo robotników do strajku, program gospodarki miejskiej, zmiana polityki Stanów Zjednoczonych na bardziej ugodową w stosunku do ZSRR, wprowadzenie powszechnych państwowych ubezpieczeń na wypadek choroby, zamieszkanie w Los Angeles, przenoszenie się Murzynów do dzielnic zamieszkanych przez białych >raz połączenie się Stanów Zjednoczonych i Kanady w jedno państwo Tematem eksperymentu była modyfikacja postaw osób .badanych poprzez zmianę jedynie uczuciowego komponentu postawy w dziedzinie, w której przejawili wysokie zainteresowanie, i w dziedzinie, w której wykazali mały stopień zainteresowania.